Wat je interesseert is leuk en daardoor leer je gemakkelijker. Het klinkt als een eenvoudig recept, maar het smaakt pas naar meer als het goed bereid is en de beleving, zoals De Efteling dat begrijpt, klopt. “Het vak leraar is te vergelijken met een goede chef-kok in een goed restaurant,” concludeert groepsleerkracht Tjeerd van den Elsen.
Soms moet je even uit de keuken om nieuwe ideeën op te doen. In een klein team zette hij binnen drie jaar hét landelijke radiostation voor kinderen op: Efteling Kids Radio. Mede door dit uitstapje ontdekte hij opnieuw de Wereld vol Wonderen in het onderwijs. De afgelopen vier schooljaren pionierde Tjeerd op diverse scholen na een 3-jarig uitstapje naar de Efteling.
De chef-kok én de Efteling; een interessante metafoor dat de essentie van kwalitatief onderwijs blootlegt.
Onderwijs: een Wereld vol Wonderen.
Een Wereld vol Wonderen; Beter goed gejat dan slecht verzonnen. De pay-off van de Efteling, maar die gaat misschien nog wel meer op voor het onderwijs.
De chef-kok en De Efteling als metafoor voor een groepsleerkracht ontstond door de marketingervaring die Van den Elsen opdeed als webdesigner en als radiomaker bij Efteling Kids Radio. Beleving en smaak zijn namelijk de prikkels tot interesse. Je wil er meer van.
Dat onderwijs veel leuker kan, ontdekte Tjeerd tijdens zijn periode bij het radiostation voor kinderen. De Efteling speelt als pretpark heel slim in op beleving en radio vervult de rol van prikkel tot fantasie. Precies datgene wat aan de basis ligt van begrijpend luisteren. Met diverse workshops in klassen en op scholen beleefden ook kinderen meer plezier in het leren. Die beleving maakt ook de Efteling juist zo leuk bij kinderen.
“Beleving is de onmisbare sleutel tot goed onderwijs”
“Wat ik in de Efteling ontdekte en het onderwijs als visie heeft, bezigt mij nu nog steeds. Het onderwijs ís een wereld vol wonderen! Beleving is daarin de onmisbare sleutel tot goed onderwijs, want dat maakt leren leuk,” aldus Tjeerd.
Betekenisvol leren en eigenaarschap
Waarom leer je iets? Dat is wat kinderen willen weten. Ze zijn nieuwsgierig, leergierig en willen kennis en vaardigheden eigen maken.
Leren wordt saai als je iets moet en vooral zonder betekenisvolle zingeving. Als je niet weet waarom je iets moet doen, is de wil en motivatie weg, wordt het niet eigen en vooral niet leuk volgens Tjeerd: “Kinderen willen juist leren, bezig zijn en vooral geen saaie, klassikale lessen. Handelingsgericht werken en coöperatieve werkvormen vormen de basis in het met en van elkaar leren in de klas. Het geeft betekenis. Zonder dat, is er geen basis om te willen leren. Ik ben dan ook erg blij met deze werkvormen, want dat sluit exact aan op mijn visie met betrekking tot onderwijs.”
De factor beleving is volgens Van den Elsen afhankelijk van de professional voor de klas: “Natuurlijk is kennis als leerkracht belangrijk, maar als je niet weet hoe je kinderen motiveert en leert om kennis eigen te maken, sta je als leerkracht nergens. Vooral hoe jij als leerkracht in het leven staat, bepaalt de spiegel voor het kind. Beleving en betekenis maakt leren effectief en zinvol.”
Leren van de wereld
Wat Tjeerd ontdekte is precies wat kinderen ook willen: Leren van de wereld. Als een omgeving of school niet motiveert, raak je afgeleid. Dat is ook de reden waarom Van den Elsen uit het onderwijs stapte: “Ik liep vast en voelde steeds minder interesse voor het onderwijs, omdat ik ieder jaar hetzelfde moest doen. Er was geen visie en veel collega’s waren ongemotiveerd. Ik verloor het plezier in het vak en ging iets doen wat me motiveerde.”
De liefde voor onderwijs ging echter nooit verloren. Tijdens zijn radioperiode ging hij toch weer de klas in.
Daar ontdekte hij dat kinderen het leuk vinden om zinvol te leren. Kinderen maakten in workshops eigen hoorspelen, schreven sprookjes, maakten reportages, leerden goede vragen stellen en hoorden zichzelf uiteindelijk terug op de radio. Betekenisvolle lessen deed de liefde voor onderwijs herleven.
Verrijking in onderwijs
Naast ICT en websites maken is Tjeerd een vakkundig tekstschrijver. Door zijn journalistieke achtergrond vanuit de radio-opleiding bij Veronica en de ervaring bij L1, Omroep Brabant en Efteling Kids Radio heeft hij een taalgevoel ontwikkeld dat hij vertaalt naar de dagelijkse praktijk in de klas en graag deelt in het team.
In het onderwijs speelt ook zijn meertaligheid een grote rol. Nederlands, Engels, Duits, Italiaans, Roemeens; tussen veel talen zijn verbanden te leggen, waardoor vreemde talen minder moeilijk lijken. Door deze ervaringen is Van den Elsen anders naar taal en begrijpend lezen gaan kijken. Voor hem is het geen vak, maar een rode draad in het hele onderwijs en het dagelijks leven.
Kijk op taal
Als we iets (in)zien, begrijpen we dingen veel beter. De kijk op taal staat dan ook in de dagelijkse praktijk centraal bij Tjeerd: “Laatst kwam het woord medeklinker ter sprake in mijn groep 4. Ik heb niet alleen uitgelegd wat het is, maar ook verteld wat het woord ‘mede’ en ‘klinker’ in samenhang betekent. Letterlijk naar een woord kijken helpt taal te begrijpen. Betekenis volstaat dan ook niet in het leerproces, de functie maakt het pas betekenisvol.”
Professionalisering van communicatie
Taal is voor iedereen een belangrijk middel om te communiceren; ook voor scholen. De journalistieke achtergrond en kennis van marketing is een gemis in professionele communicatie van scholen. Het goed verwoorden van visie en begrijpelijke teksten kenmerkt zich in de kunst van het weglaten. Tjeerd heeft dat een school te bieden. Op het gebied van PR en communicatie schrijft hij doelgroep gericht in kort maar krachtige teksten.
In de klas vertaalt hij die kritische kijk op teksten naar het werk van leerlingen. In begrijpend lezen, taalwerk en andere verwerkingsopdrachten stelt Tjeerd kritische vragen als antwoord. In plaats van de vraag van leerlingen “Is dit genoeg?” te beantwoorden, beantwoordt Tjeerd bij een stelopdracht de vraag met de vraag: “Vind jij het goed genoeg om dit in te leveren en door mij na te laten kijken?”
Kinderen stimuleren tot een kritische kijk op eigen werk draagt bij aan eigenaarschap, waarin kwaliteit het speerpunt is: Het smaakt naar meer!
Heb je aanvullingen of wil je reageren? Laat het hieronder weten. Dit artikel is met de grootste zorg geschreven. Mochten er onjuistheden, tik- en/of spelfouten tegenkomen, verneem ik dat heel graag.
Recente reacties